Wielu opiekunów osób starszych zauważa, że ich podopieczni skarżą się na zimno, nawet wtedy, gdy temperatura w pomieszczeniu wydaje się komfortowa dla innych domowników. Seniorzy często proszą o dodatkowy koc, ciepłą herbatę czy cieplejsze ubranie, a niektórzy unikają wychodzenia z domu w chłodniejsze dni. To nie tylko kwestia subiektywnego odczucia – wraz z wiekiem organizm rzeczywiście traci zdolność do skutecznej termoregulacji. Dlaczego tak się dzieje i jak opiekunka może wspierać seniora w codziennym życiu?
Termoregulacja – co się zmienia z wiekiem?
Termoregulacja to zdolność organizmu do utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. U osób młodych działa sprawnie – ciało szybko reaguje na chłód poprzez zwężenie naczyń krwionośnych czy drżenie mięśni, a na ciepło przez pocenie się. U seniorów mechanizmy te zaczynają działać wolniej i mniej efektywnie.
Do najważniejszych zmian należą:
Spowolniona praca układu krążenia– krew wolniej dociera do kończyn, dlatego dłonie i stopy seniorów łatwiej się wychładzają
Mniejsza ilość tkanki tłuszczowej – działa ona jak izolacja cieplna, której wraz z wiekiem często ubywa
Osłabienie mięśni – mniej intensywne drżenie mięśniowe sprawia, że organizm nie potrafi wytworzyć tyle ciepła,
Spowolniona przemiana materii – organizm produkuje mniej energii cieplnej,
Przyjmowanie leków – niektóre preparaty stosowane przez osoby starsze (np. leki na nadciśnienie) mogą dodatkowo wpływać na zaburzenia odczuwania temperatury.
Dlaczego seniorzy odczuwają zimno częściej niż inni?
Oprócz naturalnych zmian fizjologicznych istnieją również inne czynniki, które nasilają problem:
1. Choroby przewlekłe – cukrzyca, choroby tarczycy, niewydolność krążenia czy niedokrwistość mogą powodować częstsze uczucie chłodu.
2. Niedobory pokarmowe– zbyt mała ilość kalorii i składników odżywczych w diecie prowadzi do osłabienia i obniżonej odporności na zimno.
3. Odwodnienie – brak odpowiedniego nawodnienia obniża zdolność organizmu do regulowania temperatury.
4. Zmniejszona aktywność fizyczna – brak ruchu sprawia, że mięśnie wytwarzają mniej ciepła, a krążenie staje się słabsze.
Jakie są konsekwencje ciągłego odczuwania zimna?
Choć może się wydawać, że uczucie zimna to tylko dyskomfort, w przypadku seniorów może prowadzić do poważniejszych konsekwencji:
Większe ryzyko infekcji – organizm osłabiony przez wychłodzenie jest bardziej podatny na przeziębienia i zapalenia,
Spadek nastroju i apatia – ciągły chłód zniechęca do aktywności i pogarsza samopoczucie,
Ryzyko hipotermii – szczególnie niebezpieczne, gdy senior przebywa w niedogrzanych pomieszczeniach,
Zwiększone ryzyko upadków – drżenie mięśni i sztywność spowodowana chłodem mogą osłabić stabilność seniora.
Jak opiekunka może pomóc seniorowi, który marznie?
Zapewnienie odpowiedniego ubioru
Senior powinien ubierać się warstwowo, co ułatwia regulowanie temperatury w ciągu dnia. Warto pamiętać o:
ciepłych skarpetach i kapciach,
swetrach lub polarach, które łatwo zdjąć,
szalach i kocach, które można mieć pod ręką.
Odpowiednia temperatura w domu
Zaleca się, aby w pomieszczeniu, w którym senior spędza większość dnia, temperatura wynosiła 20–22°C.
Warto unikać przeciągów i zadbać o szczelne okna.
Dobrze sprawdzają się termofory, poduszki elektryczne czy koce grzewcze – oczywiście stosowane bezpiecznie.
Zbilansowana dieta
Opiekunka powinna dbać o to, aby posiłki były:
regularne i ciepłe,
bogate w białko i zdrowe tłuszcze (np. ryby, oliwa, orzechy),
uzupełnione o witaminy i minerały (np. żelazo, witaminy z grupy B), które wspierają metabolizm.
Nawodnienie organizmu
Ciepłe herbaty ziołowe, woda, zupy czy rozgrzewające napoje pomagają utrzymać równowagę wodno-elektrolitową i podnieść komfort cieplny seniora.
Aktywność fizyczna
Nawet krótki spacer po domu, proste ćwiczenia na krześle czy kilka minut rozciągania poprawiają krążenie i pomagają utrzymać ciepło w organizmie.
6. Obserwacja stanu zdrowia
Jeśli senior mimo odpowiednich warunków nadal nadmiernie marznie, opiekunka powinna poinformować rodzinę lub lekarza. Uporczywe uczucie zimna może być objawem anemii, problemów z tarczycą lub krążeniem.
Kiedy należy skonsultować się z lekarzem?
Niektóre objawy powinny wzbudzić czujność opiekunki:
nagłe i silne uczucie zimna, którego wcześniej nie było,
blade lub sine dłonie i stopy,
drżenie mięśni, osłabienie i zawroty głowy,
dreszcze połączone z gorączką – mogą być oznaką infekcji,
znaczny spadek masy ciała – sugerujący niedożywienie.
W takich sytuacjach warto jak najszybciej poinformować lekarza prowadzącego.
Seniorzy często odczuwają zimno z powodu naturalnych zmian w funkcjonowaniu organizmu związanych z wiekiem, chorobami przewlekłymi czy przyjmowanymi lekami. Dla opiekunki to ważny sygnał, by zadbać o odpowiednie warunki termiczne, dietę, nawodnienie i codzienną aktywność podopiecznego. Dzięki prostym działaniom można znacząco poprawić komfort życia osoby starszej i zapobiec poważniejszym problemom zdrowotnym.
