Dna moczanowa to choroba, która dotyka wielu osób na całym świecie, a zwłaszcza seniorów. Schorzenie to związane jest z zaburzeniami metabolizmu puryn, prowadzącymi do nagromadzenia kwasu moczowego w organizmie. Kryształy moczanu sodu, które odkładają się głównie wokół stawów prowadzą do stanu zapalnego, co wiąże się z bólem i obrzękiem. Jakie są przyczyny i objawy tej choroby oraz w jaki sposób opiekować się seniorem, który zmaga się z tą chorobą?
Przyczyny dny moczanowej
Dna moczanowa to choroba, która była znana ludzkości już w czasach starożytnych. Początkowo dotykała ona przede wszystkim przedstawicieli pochodzących z wyższych klas społecznych, ze względu na prowadzony przez nich tryb życia. Jedli oni duże ilości jedzenia, a ich dieta była bogata w białko i tłuszcze zwierzęce. Nierzadko pili także alkohol i nie uprawiali aktywności fizycznej. Wszystkie te czynniki sprzyjały rozwojowi dny moczanowej, która wraz z rozwojem ekonomicznym stała się jedną z najczęstszych przyczyn zapalenia stawów u osób w podeszłym wieku. Może mieć ona różne źródła, jednak u seniorów najczęściej wynika z kilku głównych czynników. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że wiek wpływa na spowolnienie procesów metabolicznych, co utrudnia usuwanie kwasu moczowego z organizmu. Odkładanie się kryształów moczanu sodu w tkankach stawowych stanowi efekt zwiększonego stężenia kwasu moczowego w organizmie, czyli tzw. hiperurykemii. Możemy wyróżnić zarówno dnę moczanową pierwotną, jak i wtórną. Pierwotna wyróżnia się tym, że hiperurykemia i odkładanie się kryształków moczanu sodu wynikają z nadprodukcji kwasu moczowego na skutek wrodzonych zaburzeń enzymatycznych lub zmniejszonego wydalania kwasu moczowego przez nerki. Wtórna natomiast powiązana jest z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi, który jest spowodowany przez nadużywanie alkoholu, nieprawidłową dietę, inne choroby, takie jak białaczka czy niedokrwistość hemolityczna lub przyjmowanie niektórych leków. Ogólnie rzecz biorąc przyczyną hiperurykemii mogą być czynniki genetyczne, niewłaściwa dieta, przyjmowanie leków np. moczopędnych oraz choroby współistniejące. Atak dny moczanowej występuje kiedy poziom kwasu moczowego w organizmie przekroczy normę 30-70 mg na litr krwi.
Jak rozpoznać dnę moczanową?
Rozpoznanie dny moczanowej u seniora może być trudne, ponieważ jej objawy często są mylone z innymi schorzeniami. Co więcej, pierwszy etap choroby przebiega bezobjawowo. Do najbardziej charakterystycznych symptomów tejże choroby należy silny ból stawu zajętego zapaleniem. Dodatkowo w jego okolicach często pojawia się opuchlizna, a także wyraźne zaczerwienienie. Czasem można zauważyć również łuszczenie się skóry w tym obszarze. Pojawia się także gorączka i dreszcze, a w niektórych przypadkach występują również guzki dnawe, czyli skupiska kryształków kwasu moczowego.
Opieka nad seniorem cierpiącym na tę chorobę
Najważniejszym krokiem w opiece nad seniorem z dna moczanową jest oczywiście konsultacja z lekarzem. Specjalista może zlecić odpowiednie badania, takie jak badanie poziomu kwasu moczowego czy obrazowanie stawów, aby potwierdzić diagnozę i ustalić plan leczenia. Opiekunka powinna natomiast wiedzieć, że celem długoterminowego leczenia jest obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka napadów choroby. Jej objawy mogą być leczone doraźnie za pomocą stosowania zimnych okładów, które łagodzą ból występujący przy ataku. Można to uczynić poprzez odpowiednio dobraną dietę i aktywny styl życia. Opiekunka powinna zachęcać seniora do regularnego spożywania posiłków i wprowadzenia do diety dużej ilości warzyw, a także świeżych lub ewentualnie mrożonych owoców. Potrawy mięsne powinny być przede wszystkim gotowane, najlepiej w dużej gości wody, by wygotować związki purynowe. Z diety chorego seniora powinno się również wykluczyć potrawy smażone, ale i ograniczyć spożywanie mięsa, ryb i podrobów stanowiących bogate źródło puryn. Ważne jest również ograniczenie picia kawy (do maksymalnie dwóch filiżanek dziennie), kakao i mocnej herbaty. Opiekunka powinna przypominać swojemu podopiecznemu o piciu płynów i zachęcać do aktywności fizycznej, dostosowanej do możliwości osoby starszej.
Dna moczanowa może być wyzwaniem dla seniorów, ale z odpowiednią opieką i leczeniem, można skutecznie zarządzać jej objawami. Kluczowe jest zrozumienie przyczyn oraz skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia spersonalizowanego planu opieki. Modyfikacja diety, stosowanie się do zaleceń lekarza, monitorowanie stanu zdrowia oraz zachęcanie do aktywności fizycznej są kluczowymi elementami dbania o seniorów dotkniętych dna moczanową.
