Udar mózgu, zwany często „wylewem” jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów ludzi mieszkających w krajach rozwiniętych. Często jest to także powód trwałej niepełnosprawności. Na ryzyko wystąpienia udaru mózgu szczególnie narażeni są seniorzy, z uwagi na zmiany, które zachodzą w ludzkim organizmie wraz z wiekiem. Opieka nad osobą starszą po udarze mózgu wymaga cierpliwości i zrozumienia, a także skoordynowanych działań w celu wsparcia jej w procesie rehabilitacji i adaptacji do nowej sytuacji.
Czym jest udar mózgu?
Udar mózgu to nagłe, ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu, które powstaje z przyczyn naczyniowych. Powstaje, gdy nastąpi odcięcie krążenia krwi w mózgu, z uwagi na pęknięcie lub zatkanie naczyń krwionośnych połączonych z mózgiem. Udar jest stanem medycznym wymagającym natychmiastowej interwencji, ponieważ może prowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu lub nawet do śmierci. Do najczęstszych powodów wystąpienia udaru należą uderzenia w głowę, upadki, wysokie ciśnienie krwi, a także inne problemy sercowo-naczyniowe. Do udaru może doprowadzić również stres, przewlekła depresja bądź zaburzenia lękowe. Należy pamiętać, że objawy udaru są najczęściej widoczne po stronie przeciwnej do uszkodzonej półkuli mózgowej.
Opieka domowa
Warto pamiętać, że leczenie udaru nie kończy się na samym pobycie w szpitalu. Senior powinien kontynuować terapię, a przede wszystkim zrobić wszystko, by nie dopuścić do kolejnego „wylewu”, a w dłuższej perspektywie odzyskać sprawność. Należy w tym celu dostosować otoczenie domowe oraz pomieszczenia, w których przebywa senior do jego potrzeb. Można na przykład pomyśleć o instalacji poręczy lub zastosować inne urządzenia pomocnicze, takie jak elektryczny podnośnik, które pomogą osobie starszej, a także jej opiekunce w wykonywaniu codziennych czynności.
Dieta seniora po udarze
Żywienie osób po „wylewie” może być problematyczne, gdyż zazwyczaj tracą one apetyt lub mają trudności z połykaniem. Warto zadbać o przyrządzanie pełnowartościowych, wysokoenergetycznych i łatwych do spożycia posiłków. Senior powinien jeść takie produkty jak chude mięso i ryby, pełnoziarniste kasze oraz warzywa i owoce. Opiekun osoby starszej powinien zadbać by senior jadł żywność zawierającą duże ilości antyoksydacyjnych witamin C i E, które można znaleźć m.in. w jagodach, cytrusach, porzeczkach czy też w awokado. Aby ułatwić choremu spożywanie pokarmów takich jak owoce, warto użyć miksera lub rozdrobnić je widelcem w celu otrzymania gładkiej masy, którą senior będzie mógł łatwo spożyć. Dobrym sposobem na ułatwienie seniorowi jedzenia jest także moczenie pełnoziarnistego chleba w wodzie, który stanie się wtedy bardziej miękki, a jego jedzenie będzie dla osoby chorej mniej problematyczne. Należy mieć na uwadze, że odpowiednia podaż substancji odżywczych, a w szczególności białka przyczyni się do szybszego odzyskania przez podopiecznego sił i może pozytywnie wpłynąć na jego dalszą rehabilitację. Lekarze zalecają również podawanie jedzenia specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku niedożywienia związanego z chorobą.
Troska i wsparcie psychologiczne
Udar mózgu może nie tylko wpłynąć na funkcje fizyczne, ale także na stan psychiczny seniora. U osoby po udarze często pojawiają się uczucia frustracji, złości, smutku oraz lęku. Wsparcie psychologiczne, zarówno ze strony bliskich, jak i opiekunki, może pomóc takiej osobie w radzeniu sobie z przykrymi emocjami i adaptacją do nowej rzeczywistości. Warto pamiętać, że zrozumienie stanu emocjonalnego seniora jest kluczowe. Wysłuchaj go uważnie, udzielaj wsparcia i unikaj oceniania czy minimalizowania jego uczuć. Daj mu przestrzeń do wyrażenia emocji. Pamiętaj też, że rozmowa jest jednym z najlepszych narzędzi wsparcia. Zachęcaj seniora do rozmowy na temat swoich uczuć, emocji i obaw. Spraw, że poczuje, że ma w Tobie wsparcie. Należy jednak wiedzieć, że jeśli senior wykazuje objawy depresji, lęku lub innych problemów emocjonalnym warto zasięgnąć porady psychologa lub terapeuty. Wiele osób starszych po udarze mózgu korzysta z terapii, aby poradzić sobie z trudnymi emocjami i nową rzeczywistością, w której przyszło im żyć.
Aktywizacja ruchowa
Senior po udarze musi nierzadko uczyć się od nowa wykonywania prostych, codziennych czynności i ruchów. Rehabilitacja odgrywa niezwykle istotną rolę w powrocie do pełnej lub całkowitej sprawności osoby starszej. Należy jednak pamiętać, że zakres czynności i ćwiczeń rehabilitacyjnych powinien być dobrany przez fizjoterapeutę. Opiekunka powinna jednak motywować podopiecznego do wykonywania zaleconych przez specjalistę ćwiczeń i pomagać mu w ich wykonywaniu. Na dalszym etapie może także zachęcać seniora do częstych spacerów po domu z pomocą balkonika lub laski, a także powinna pomagać mu w uczeniu się codziennych czynności od nowa. Należy asystować seniorowi przy czynnościach, które może wykonywać samodzielnie i zachęcać do podejmowania wielokrotnych prób w razie niepowodzenia. Warto być cierpliwym, ponieważ proste ćwiczenia mogą pomóc osobie starszej w ponownej nauce wykonywania różnych czynności.
Obraz autorstwa DCStudio na Freepik
Podsumowując, opieka nad osobą starszą po udarze mózgu to wyzwanie, które wymaga wiele zaangażowania i zrozumienia. Udar może prowadzić do zmian zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych, dlatego kluczowe jest zapewnienie wsparcia na różnych poziomach. Dostosowanie otoczenia, odpowiednia dieta, regularna aktywność ruchowa oraz wsparcie psychologiczne są niezwykle istotne dla procesu rehabilitacji i poprawy jakości życia seniora po udarze. Wsparcie opiekuna, bliskich oraz specjalistów może pomóc seniorowi w przystosowaniu się do nowej sytuacji oraz powrocie do zdrowia i samodzielności. Pamiętając o indywidualnych potrzebach i wyzwaniach osoby po udarze, możemy skutecznie pomagać w jej powrocie do aktywności i pełnej lub częściowej sprawności.
