Odleżyny to często spotykane i bardzo poważne powikłanie, z którym często muszą sobie radzić opiekunki osób starszych. To uszkodzenie skóry i głębiej leżących tkanek. Występują one u osób, które przez dłuższy czas zostają unieruchomione i spoczywają w jednej pozycji w wyniku choroby. Powstają dlatego, że długotrwały ucisk na skórę i tkankę podskórną powoduje zamknięcie naczyń doprowadzających krew, czego skutkiem jest niedokrwienie tkanek. Dzieje się tak ze względu na brak dopływu tlenu i składników odżywczych. W konsekwencji dochodzi do zwolnienia przemiany komórkowej, a kiedy stan ten trwa przez dłuższy czas powstają odleżyny. Są uciążliwe, gdyż przysparzają bólu i problemów, organizmowi obciążonemu jedną chorobą, który dodatkowo musi walczyć z kolejną dolegliwością. Opiekunki muszą dbać, aby odleżyny się nie pogłębiały, gdyż grozi to zakażeniem. Początkowo jest one miejscowe, lecz szybko rozprzestrzenia się na cały organizm, dlatego tak ważna jest odpowiednia opieka nad seniorem, u którego powstały odleżyny. Należy pamiętać, że zakażenie ogólnoustrojowe może zagrażać nie tylko zdrowiu, ale i życiu podopiecznego. Ich leczenie jest długotrwałe i przysparzające wielu kłopotów, a rany odleżynowe nierzadko utrudniają lub nawet i całkowicie uniemożliwiają prowadzenie rehabilitacji osoby chorej, dlatego warto wiedzieć jak zapobiegać ich powstawaniu.
Odpowiednia pielęgnacja skóry
Chcąc zadbać o odpowiednią profilaktykę przeciwodleżynową należy zadbać o właściwą pielęgnację skóry podopiecznego. Warto wykonywać toaletę i pielęgnować ciało co najmniej dwa razy w ciągu dnia. Należy rozważyć codzienne mycie skóry ciepłą wodą z zastosowaniem delikatnych środków oczyszczających, które nie spowodują wysuszenia skóry. Warto myć podopiecznego szarym mydłem lub mydłem o pH 5,5. Co więcej, należy starannie i delikatnie osuszać skórę po każdej toalecie, dbając o to by jej nie trzeć. Po myciu warto także oklepać uwypukloną dłonią miejsca, w których najczęściej pojawiają się odleżyny. Skórę po kąpieli powinno się nawilżyć i natłuścić w celu utrzymania jej sprężystości. Warto sięgnąć wtedy po oliwkę, balsamy czy też preparaty do pielęgnacji niemowląt. Trzeba jednak pamiętać, że nie powinno się razem stosować środków natłuszczających, osuszających i pudrów, ponieważ powoduje to tworzenie się swego rodzaju skorupy, która może doprowadzić do odparzenia mogącego poskutkować powstaniem odleżyny.
Odciążanie miejsc narażonych na ucisk
Jednym z najlepszych sposobów na zapobieganie powstawaniu odleżyn jest częsta zmiana pozycji podopiecznego. Częstotliwość zmiany ułożenia seniora należy dostosować do jego stanu, jak również i podłoża, na którym leży. Układając osobę leżącą w pozycji na boku musimy pamiętać o rozdzieleniu jej nóg poduszkami, by te wzajemnie się nie uciskały. Natomiast kładąc podopiecznego na brzuchu musimy przede wszystkim upewnić się czy osoba ta jest wydolna oddechowo. Trzeba pamiętać także o zabezpieczeniu kolan i podłożeniu pod uda np. poduszki. Z kolei układając seniora w pozycji na plecach należy zabezpieczyć łokcie, pośladki, a także i pięty. Warto mieć na uwadze, iż najbardziej niebezpiecznym ułożeniem jest ułożenie osoby chorej w pozycji półsiedzącej i półleżącej. Pozycje te często sprawiają, że senior się ześlizguje i aby temu zapobiec, zapiera się piętami o podłoże. Jest to bardzo częsty powód, przez który powstają odleżyny w okolicy kości krzyżowej, ogonowej, kości kulszowych, jak i na piętach.
Właściwa dieta
Właściwe odżywianie leżącego podopiecznego to kolejny element, który pomaga opiekunkom w zapobieganiu występowaniu odleżyn. Odpowiednia dieta polega na właściwym doborze produktów, by senior otrzymał wszystkie niezbędne składniki odżywcze, a także i odpowiednią ilość kalorii. Warto wiedzieć, że dieta, która ma przeciwdziałać powstawaniu odleżyn powinna zawierać większą ilość białka, w porównaniu do diety osób zdrowych. Podopieczny powinien spożywać produkty, w których obecne jest pełnowartościowe białko. Należy dbać by jadł nabiał, mięso, jak również i ryby. Produkty mięsne i ryby wato gotować w wodzie lub na parze, gdyż dzięki temu będą łatwostrawne, co jest niezwykle istotne dla osób leżących. Oprócz białka ważne są również witaminy i sole mineralne. Opiekunka powinna pamiętać, że witaminy A, E, jak i C chronią seniora przed stanem zapalnym skóry. Dobrym źródłem tychże witamin są owoce i warzywa, takie jak marchewka, buraki, truskawki czy też morele. Właściwa dieta sprawi, że skóra podopiecznego zachowa elastyczność, co pomoże uchronić ją przed nieprzyjemnymi dolegliwościami związanymi z pojawieniem się odleżyn.
Obserwacja stanu skóry
Chcąc uchronić swojego podopiecznego przed odleżynami warto przeprowadzać również regularny monitoring jego skóry. Dzięki codziennemu kontrolowaniu stanu skóry seniora, opiekunka może szybko wychwycić powstawanie zmian odleżynowych. Warto wtedy zwrócić szczególną uwagę na wrażliwe obszary, takie jak łopatki, piety, łokcie czy okolice kości ogonowej.
Zapobieganie powstawaniu odleżyn jest niezwykle istotnym aspektem opieki nad osobami leżącymi lub siedzącymi przez dłuższy czas. Właściwa pielęgnacja skóry, regularna zmiana pozycji, odciążanie miejsc narażonych na ucisk oraz odpowiednia dieta są kluczowe w zapobieganiu powstawaniu odleżyn. Opiekunki osób starszych odgrywają tutaj ważną rolę, dbając o codzienną higienę seniora, monitorując stan jego skóry i stosując odpowiednie środki profilaktyczne. Dzięki świadomej opiece można skutecznie zapobiegać powstawaniu odleżyn, co przyczynia się do lepszego komfortu i jakości życia podopiecznego. Pamiętajmy, że zapobieganie jest zawsze lepsze i łatwiejsze niż leczenie, dlatego wiedza i działania opiekunek odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu seniorom profesjonalnej i odpowiedniej opieki.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat opieki nad osobami leżącymi, zapoznaj się z naszym kursem dotyczącym właśnie tego tematu.
