Dlaczego komunikacja jest ważna? Na co powinniśmy zwrócić uwagę komunikując się z osobą starszą?
Komunikacja jest podstawą interakcji międzyludzkich. Każdy z nas potrzebuje kogoś, z kim mógłby porozmawiać-taką potrzebę mają również osoby starsze. Praktycznie każdy senior cierpi na dodatkowe choroby, które odbierają im komfort życia. Rozmowa przede wszystkim zapewnia poczucie wsparcia i zrozumienia. Długotrwały brak kontaktu z drugim człowiekiem może doprowadzić do odrętwienia i obojętności. Może mieć również wpływ na choroby serca, a także powoduje wzmożoną produkcję przez organizm kortyzolu, czyli hormonu stresu.
Osoby starsze często cierpią na wiele chorób utrudniające im skuteczną komunikacje z otoczeniem, trzeba to wziąć pod uwagę w trakcie rozmowy z seniorem. Bariery, jakie mogą wystąpić to:
· Upośledzenie słuchu - występuje u większości starszych osób, chory może żalić się na gorszą słyszalność tonów o danej częstotliwości, a to może powodować niesłyszenie określonych dźwięków.
· Upośledzenie wzroku - część seniorów z wiekiem może cierpieć na problemy ze wzrokiem, dlatego mogą nie widzieć gestów, przekazywanych w trakcie rozmowy, które pomagają zrozumieć komunikat, który chcemy im przekazać.
· Przyjmowane leki - przez część leków zażywanych przez seniorów może dochodzić do zakłóceń ich zdolności komunikowania się, powodując dezorientację, zmęczenie lub szum w uszach, jednak te problemy mogą zniknąć po zakończeniu kuracji.
· Problemów neurologicznych – u części seniorów problemy mogą występować z powodu problemów neurologicznych- uszkodzenie mózgu, choroba Parkinsona, alzheimer lub udaru, uszkodzenia wynikające z tych chorób są trwałe.
· Zaburzenia mowy - przynyną mogą być zmiany w obrębie jamy ustnej- brak uzębienia, czy krtani.
· Zaburzenia pamięci, orientacji, pozania i działania - przyczyniają się do braku poczucia bezpieczeństwa, lęku, braku otwartości, a także depresji.
Wskazówki dotyczące komunikacji.
Podczas rozmowy z osobą starszą, zwróć uwagę na stan seniora, sposób w jaki się wypowiadasz, cel jaki Ci przyświeca, stopień zrozumienia komunikatu.
Podczas rozmowy chcielibyśmy dotrzeć z naszym pytaniem, bądź historią do osoby, z którą rozmawiamy.
Mamy dla Ciebie wskazówki na które powinieneś zwrócić uwagę podczas rozmowy z osobą straszą, by ta zrozumiała co miałeś jej do przekazania:
1. Utrzymuj kontakt wzrokowy, da to osobie starszej poczucie, że jej słuchasz i jesteś zainteresowany tym co ma Ci do przekazania.
2. Słuchaj uważnie, aby dać seniorowi poczucie, że go słuchasz, dawaj mu niewerbalne wskazówki, kiedy on mówi, skiń głową, uśmiechnij się, wykonaj gest dłonią, daj mu do zrozumienia, że rozumiesz co chce powiedzieć. Możesz zadawać pytania, które ułatwią mu przekazanie informacji.
3. Mów głośno i wyraźnie w trakcie rozmowy upewnij się, czy metody komunikacji są dla niego jasne. Mówiąc używaj głośności i tempa przystosowanych do seniora.
4. Dziel zdania podczas przekazywania ważnych informacji. Zamiast budować rozbudowane zdania, mów do seniora zdaniami pojedynczymi, ułatwi mu to zrozumienie komunikatu.
5. Przypominaj! Mów seniorowi jaki jest dzień, godzina, co jadł. Możesz to potraktować jako gimnastyka pamięci.
6. Bądź cierpliwy! Cierpliwość jest bardzo ważna w komunikacji z osobami starszymi, ich ruchy są wolniejsze od naszych i zrozumienie przekazu zajmuje im trochę więcej czasu. W dzisiejszych czasach język zmienia się bardzo szybko, dlatego ważne jest, aby w razie niezrozumienia wytłumaczyć seniorowi jakieś słowo.
Wskazówki te pomogą Ci nie tylko zrozumieć seniora, ale także zdobyć jego przychylność.
Błędy popełniane w trakcie komunikacji z seniorem:
· Brak szacunku. Odzywanie się do seniora tonem, oraz określeniami nieprzystosowanymi do jego możliowści może być odebrane jako brak szacunku do osoby starszej.
· Przerywanie. Pamiętaj, że seniorowi, może być ciężko zebrać myśli i opowiedzieć Ci co mu dolega, dlatego pamiętaj, aby mu nie przerywać, ponieważ może zapomnieć co chciał Ci powiedzieć, a dodatkowo może uznać to za niekulturalne i zrazić się do rozmowy z Tobą.
· Ostrzeganie. Nie należy, rozpoczynać zdania od “Jeśli się Pani nie uspokoi”, ponieważ przynoszą one zwyczajnie zupełnie inny od zamierzonego skutek. Gniew i agresja mogą oznaczać poważniejszy problem, którego nie są w stanie załagodzić dyskusje. Ostrzeganie seniora ma uzasadnienie w trakcie codziennych czynności: pielęgnacji, spacerów, aktywności - wtedy wskazane jest ostrzeganie, co się za chwilę stanie.
· Bycie protekcjonalnym. Zwracanie się do seniora jak do dziecka, zamiast do dorosłego człowieka, może sprawić wrażanie protekcjonalnego i może wywołać kłótnie.
· Złe środowisko. W trakcie rozmowy zadbaj o środowisko rozmowy, sprawdź czy nie ma wokół rozpraszaczy które mogą zakłócić rozmowę z seniorem. Rozpraszaczem może być włączony telewizor, radio.
· Jako społeczeństwo zapominamy, że seniorów możemy się uczyć, starożytne kultury pielęgnowały swoich starszych i stawiali ich na piedestale robiąc z nich szamanów- są mądrzy.
· Luka pokoleniowa. Część ludzi ma błędne założenie na temat luki pokoleniowej. Stereotypowe przekonanie, że osoby starsze nie mogą zrozumieć naszych problemów z powodu różnic wiekowych, a mogą! Warto pamiętać że zwięzłość i otwartość ułatwią komunikację.
· Korzystanie z telefonu. Wysyłanie wiadomości podczas rozmowy z seniorem mogą to uznać za zniewagę i brak zainteresowania tym co ma do przekazania.
Chciałbyś rozpocząć budowę relacji z seniorem, jednak nie wiesz od czego zacząć? Warto zainicjować rozmowę z seniorem od tematów ogólnych i neutralnych, dzieki którym będziesz mieć okazję, aby poznać lepiej seniora, a także poznać jego zdolności komunikacyjne. Poniżej znajdziesz listę pytań do seniora, które pozwolą Ci otworzyć rozmowę.
· Jak się Pani dziś czuje- zdrowie?
· Jak mija dzień?
· Jak to kiedyś było - o doświadczeniach i przeżyciach?
· Jak wspomina lata szkolne?
· Jaki był Pani/Pana ulubiony przedmiot?
· Co sądzi o dzisiejszych metodach wychowawczych?
· Jakie są jego wspomnienia z dzieciństwa?
· Jakie jest jego ulubione jedzenie?
· Pytania o różnice w Niemczech, a Polsce, tradycje, obyczaje i kultura.
· Czy ten film/serial/ksiązka/ gazeta była ciekawa?
· Jakie są jej/jego pasje?
Musimy pamiętać, że każdy człowiek potrzebuje zainteresowania, a szczególnie seniorzy, którzy są z dala od swojej rodziny. W relacjach ze starszymi, bądźmy szczerzy, nie udawajmy. Osoby strasze wieloktornie będą opowiadały nam te same historie, bądź zadawały te same pytanie, ale to NIC! Najważniejsze jest nawiązanie i utrzymanie kontaktu. Rozmowy z seniorem nie muszą być długie, ani nie muszą dotykać poważnych tematów.
