W 2014 r. ponad 2,1 miliarda osób, czyli prawie 30% światowej populacji, miało nadwagę lub otyłość, a 5% zgonów na całym świecie dotyczył otyłości. Jeśli liczba zachorowań przyrastać będzie w takim tempie, do 2030 r. prawie połowa populacji dorosłych na świecie będzie miała nadwagę lub otyłość. W dzisiejszych czasach otyłość to coraz poważniejszy problem. Choć dotyczy wszystkich grup wiekowych, jest niebezpieczna zwłaszcza u osób starszych. Jak odróżnić otyłość od nadwagi u seniora i jakie środki zaradcze należy podjąć, aby zmniejszyć ryzyko groźnych chorób i poprawić jakość życia?
Odchudzanie seniorów trzeba zaplanować mądrze, aby nie doprowadzić do szkód związanych z raptownym, nieracjonalnym odchudzaniem. Trzeba też liczyć się z tym, że cały proces jest dużo wolniejszy niż u młodszych osób. Jednak odchudzanie seniora może być i skuteczne, i zdrowe. Sprawdź, jak powinna się odchudzać osoba starsza. Groźne kilogramy
Na czym właściwie polega niebezpieczeństwo związane z otyłością u seniorów? Jak już wspomniano, otyłość zapoczątkowuje wiele poważnych chorób prowadzących do szybszej śmierci. W pierwszej kolejności należy wymienić choroby krążenia, przede wszystkim nadciśnienie, chorobę niedokrwienną serca, cukrzycę, zwyrodnienia stawów, choroby układu oddechowego – to tylko najpowszechniejsze choroby wywołane otyłością. Ich lista jest znacznie dłuższa, nie brakuje na niej nowotworów, zwłaszcza raka jelita grubego, endometrium u pań i raka prostaty u panów. Ciekawe są spostrzeżenia badaczy zajmujących się długowiecznością – żaden ze stulatków nie cierpiał na otyłość. Jeśli więc ryzyko chorób i mniejszy komfort życia nie są dla seniora powodem do zrzucenia kilku kilogramów, być może bardziej zachęcająca będzie wizja dłuższego życia.
Jak skutecznie walczyć z otyłością u seniora?
Recepta na otyłość u seniora jest prosta: potrzebne jest wprowadzenie odpowiedniego menu i zwiększenie aktywności ruchowej. W wielu przypadkach nie jest to jednak takie proste, a przeszkodą nie jest brak odpowiednich metod na schudnięcie, ale opór seniora. Jak wiadomo, w podeszłym wieku przyzwyczajenia i schematy postępowania mają dla człowieka bardzo duże znaczenie, dlatego wprowadzenie istotnych zmian w diecie czy zachęcenie do większej aktywności fizycznej początkowo może być trudne. Nie warto się jednak zniechęcać, gdyż nawet niewielkie zmiany mogą przynieść widoczne i odczuwalne przez seniora efekty.
Zmiana diety nie może być radykalna, najlepiej jeśli dietetyczne menu zostanie ułożone przez dietetyka. Według specjalistów, dzienna ilość kalorii dla seniora na diecie powinna wynosić 800-1500 kcal. Z kolei dobór aktywności fizycznej powinien być dopasowany do preferencji i możliwości osoby starszej. Dobrym pomysłem na ruch dla seniora może być:
nordic walking,
jazda na rowerze,
pływanie,
gimnastyka indywidualna,
ćwiczenie w grupie,
spacery.
Wśród seniorów występują często problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Część osób chudnie, co ma związek z postępującą z wiekiem utratą apetytu. W dużej mierze problem dotyczy jednak nadwagi. Im człowiek jest starszy, tym łatwiej o przyrost masy ciała.
Dzieje się tak z kilku powodów, a do najważniejszych zalicza się spadek podstawowej przemiany materii, czyli tzw. spowolnienie metabolizmu, co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie kaloryczne organizmu.
Drugą ważną kwestią jest mniejsza ruchliwość osób starszych. Wiele z nich nie podejmuje w ciągu dnia żadnej aktywności fizycznej, nie wychodzi nawet na spacer. Ma to często związek z pogarszającym się stanem zdrowia i współistnieniem różnych chorób.
Jednak mimo gorszej kondycji zdrowotnej nadwagę warto zwalczać w każdym wieku.
Podstawową przyczyną powodującą problemy z odchudzaniem u osób starszych jest spadek masy mięśniowej. Począwszy od około 30. roku życia co dekadę ciało traci od 3 do 5% masy mięśniowej.
Dlaczego jest to tak ważne? To mięśnie są tkanką aktywną metabolicznie i to właśnie one zużywają większość energii dostarczanej do organizmu z pokarmem.
Zatem im mniej jest mięśni w organizmie, tym mniej kalorii ciało potrzebuje do wykonywania podstawowych procesów życiowych. Z tym właśnie wiąże się spadek tempa metabolizmu.
Z wiekiem w organizmie maleje stężenie testosteronu oraz hormonu wzrostu – hormonów, które w dużej mierze odpowiadają za budowanie masy mięśniowej.
Ma to większe znaczenie dla mężczyzn, gdyż w ich organizmach stężenie początkowe testosteronu jest dużo wyższe niż u kobiet. Jednak u obu płci utrudnia to ochronę przed utratą tkanki mięśniowej i rozbudowanie jej.
Problemy zdrowotne, które często występują u osób po 60. roku życia i mają wpływ na masę ciała, to insulinooporność bądź cukrzyca typu II oraz niedoczynność tarczycy. Niedoczynność tarczycy istotnie wpływa na spowolnienie metabolizmu i zmniejszenie zapotrzebowania na energię.
Natomiast insulinooporność i cukrzyca zaburzają gospodarkę węglowodanową i energetyczną, sprawiając, że tkanka tłuszczowa odkłada się łatwiej, a energia z pożywienia nie jest wykorzystywana tak efektywnie, jak wcześniej.
Inne kwestie wpływające na większą skłonność do tycia to mniejsza sprawność fizyczna, a zatem mniej ruchu we wszelkiej postaci. Także więcej wolnego czasu, którym dysponują seniorzy na emeryturze, sprzyja przejadaniu się.
Zapotrzebowanie na energię z wiekiem spada. Trzeba się z tym pogodzić. Nie ma możliwości, aby w wieku 65 lat jeść tyle samo, co mając lat 50 i nie tyć. Dotyczy to jednak każdego okresu w życiu, a nie tylko osób starszych.
Podstawową kwestią umożliwiającą uchronienie się przed niekontrolowanym wzrostem wagi jest zmniejszenie porcji posiłków.
Nie chodzi o drastyczne cięcia i jedzenie połowy dotychczasowego obiadu. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że co 10 lat dzienne zapotrzebowanie kaloryczne kobiety spada o 150 kcal, a mężczyzny o 250 kcal. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie uproszczenie pokazujące skalę zmiany.
Dokładne potrzeby energetyczne organizmu są bardzo różne i zależą od masy ciała, proporcji składu ciała (zawartości masy mięśniowej) i poziomu aktywności fizycznej.